De aanslag op het vliegtuig van de koning van Marokko 1972 (deel 13)
Het Marokkaanse leger pleegde in juli 1971 een mislukte staatsgreep tegen de koning in het paleis van Skhirat. Het jaar erop plegen luchtmachtofficieren een nieuwe coup, dit keer werd het vliegtuig van koning Hassan II, op de terugreis uit Frankrijk, in de lucht door straaljagers aangevallen.
In de komende tijd zal het Amazigh Informatie Centrum deze historische gebeurtenis reconstrueren met korte artikelen. Dat doen wij op basis van getuigenissen van personen die deze gebeurtenis hebben meegemaakt zoals de gevechtspiloot Salah Hachad, boeken van kritische auteurs als Gilles Perrault, Stephen Smith en diverse krantenartikelen.
Ontvoering uit de gevangenis naar de hel van Tazmamart
Op 7 augustus 1973 zijn de militaire gevangenen in de gevangenis van Kenitra geboeid en geblinddoekt als goederen in vrachtwagens gestopt. Zij zijn naar het militaire vliegveld van Kenitra gebracht waar zij in vliegtuigen zijn gegooid. Het eerste gevoel dat de gevangenen daarbij krijgen is dat ze in zee zullen worden gegooid, want zij hoorden verhalen over opposanten van het regime die in zee zijn gegooid. Na ongeveer anderhalve uur vliegen landen de vliegtuigen in de stad Imetgheren (Errachidia) in de woestijn. Vervolgens zijn zij weer in vrachtwagens gegooid en daarna naar een groot gebouw gebracht dat omringd is door hoge muren met wachttorens. Ze worden in individuele cellen opgesloten. Het gebouw bevat twee losse gebouwen met ieder 29 cellen, in totaal 58.
Tazmamart, geheime gevangenis
Tazmamart is een geheime gevangenis in het zuidoosten van Marokko in het Atlasgebergte. Het ligt in de buurt van de stad Er-Rich, tussen Errachida en Midelt. Tazmamart is gebouwd bij een voormalig Frans munitiedepot. Gedurende vele jaren hebben de Marokkaanse autoriteiten het bestaan van Tazmamart ontkend. Het bestaan ervan is op groot schaal bekend gemaakt door mensenrechtenorganisaties en activisten dankzij de brieven die uit deze gevangenis naar buiten zijn gesmokkeld.
Contact met de buitenwereld
De gevangen piloot Salah Hachad wist eind jaren 70 via een bewaker een brief naar zijn vrouw Aida te sturen. Hachad vroeg aan zijn medegevangene luitenant M’Barek Touil om een brief aan zijn Amerikaanse vrouw te schrijven met het verzoek om Marokko te verlaten en terug te keren naar de Verenigde Staten om aldaar de erbarmelijke omstandigheden van de gevangenschap van haar man in Tazmamart bekend te maken bij de Amerikaanse politici.
Terugkeer naar de Verenigde Staten
Nancy Gatewood Touil, de vrouw van M’Barek Touil verliet samen met haar zoon Amine Marokko en ging terug naar de staat Iowa waar zij familie heeft. Ze mocht het land niet verlaten dus zij ging clandestien weg en begon een nieuw leven in de VS waar zij de detentie-omstandigheden van haar man in Marokko aankaart bij de Amerikaanse politici. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken werd op de hoogte gesteld en het Marokkaanse regime is door de VS onder druk gezet.
Dat leidde tot resultaten: in 1982 werd M’Barek Touil medisch behandeld in een mobiel ziekenhuis dat naar Tazmamart is gehaald. Hij is naar Rabat gebracht voor ondervraging door de kolonel van de gendarmerie, Bouchaïb Feddoul, die hem een goede behandeling beloofd. Vanaf 1983 kreeg M’Barek Touil zijn rechten als gevangene zoals normaal eten, dekens en een matras en hij mocht buiten luchten. Alle andere gevangenen worden gevangen gehouden in betonnen isoleercellen zonder licht, geen daglicht en ook geen kunstlicht, zonder bed, zonder enige verzorging, met nauwelijks eten, drinken, kleren en hermetisch van de buitenwereld afgezonderd.
Dochter Tazmamart-gevangene spreekt de koning
De vrouw van Salah Hachad en de andere gevangenen voelen minachting en pijn toen ze erachter kwamen dat M’Barek Touil zijn rechten heeft verkrijgen omdat hij getrouwd is met een Amerikaanse vrouw. Sommige gevangenen die Amerikaanse vriendinnen hadden krijgen spijt dat zij niet met hen zijn getrouwd, zoals in het geval van luitenant Mohamed Zemmouri had Amerikaanse vriendin, maar trouwde niet met haar.
Aïda Hachad, de vrouw van Salah Hachad besloot om bij de koning persoonlijk haar verhaal te doen.
Koning Hassan II was dol op golfen en liet een grote golfbaan bij Rabat aanleggen: de Royal Golf Dar Es Salam. Aïda kreeg een tip dat de beste mogelijkheid om de koning te ontmoeten is wanneer hij aan het golfen is. Zij ging er in 1986 naar toe met haar 15 jarige dochter Houda. Aïda kon op de golfbaan komen omdat zij blauwe ogen had en er als een Europese toerist uitziet, moeder en dochter spraken Frans onderling en de bewakers dachten dat zij toeristen zijn die de koning willen zien golf spelen. Toen de koning klaar was met golfen ging Houda rennend naar hem toe, de bewakers achtervolgden haar om haar tegen te houden, de koning zei dat ze haar mochten te laten. Houda gaf Hassan II een brief een vertelde hem dat zij dochter is van kapitein Salah Hachad die gevangen zit in Tazmamart en dat zijn gezin niets meer over hem weet.
Houda Hachad: “Ik ben de dochter van Salah Hachad, een officier die veroordeeld is voor de coup van 1972. Ik hoop dat uwe majesteit hem gratie verleent. Ik heb hem [Hassan II] verrast met mijn brief en mijn actie. Hij sprong op toen toen hij het woord Tazmamart hoorde, hij dacht dat ik kwam voor een armzalig probleem of sociale steun. Ik realiseerde me dat hij wist van het bestaan van Tazmamart toen hij zich omdraaide naar iemand van zijn gezelschap en vroeg hem: zijn er nog levenden in Tazmamart? Hij vroeg mij om te stoppen met huilen en zei dat hij mij niet kan spreken in het bijzijn van zijn gasten, hij vroeg mij: ga met deze mensen mee, zij zullen jou naar het paleis brengen, zodat wij op ons gemak kunnen praten. Zij hebben mij naar een kleine kamer gebracht met een tafel en twee stoelen. Ik ben daar ondervraagd door rechercheurs. Hassan II kwam er niet, hij beloofde iets aan een kind en kwam zijn belofte niet na. Hij heeft niet geleerd om alleen een belofte te doen als je die na kan komen. Ik wil jou, mijn moeder, vertellen dat jij niet alleen bent en jou, mijn vader, vertellen dat jij niet het enige slachtoffer bent van Tazmamart, wij zijn allemaal slachtoffers van Tazmamart. Het hele Marokkaanse volk is slachtoffer van Tazmamart”.
Dit artikel wordt vervolgd.
