De aanslag op het vliegtuig van de koning van Marokko 1972 (deel 14)
Het Marokkaanse leger pleegde in juli 1971 een mislukte staatsgreep tegen de koning in het paleis van Skhirat. Het jaar erop plegen luchtmachtofficieren een nieuwe coup, dit keer werd het vliegtuig van koning Hassan II, op de terugreis uit Frankrijk, in de lucht door straaljagers aangevallen.
In de komende tijd zal het Amazigh Informatie Centrum deze historische gebeurtenis reconstrueren met korte artikelen. Dat doen wij op basis van getuigenissen van personen die deze gebeurtenis hebben meegemaakt zoals de gevechtspiloot Salah Hachad, boeken van kritische auteurs als Gilles Perrault, Stephen Smith en diverse krantenartikelen.
International druk op zieke koning
De veranderingen in de wereldpolitiek en de gezondheidstoestand van Hassan II hebben een rol gespeeld bij de sluiting van Tazmamart. In het jaar 1989 viel de Berlijnse Muur, het uiteenvallen van de Sovjet-Unie was in het vooruitzicht met als gevolg het einde van de Koude Oorlog wat betekent dat het Marokkaanse regime niet meer kan inspelen op de tegenstrijdige belangen van de supermachten: de VS en de Sovjet-Unie.
In het jaar 1990 verscheen het boek Notre Ami Le Roi (Nederlandse vertaling: Een bevriend staatshoofd, Hassan II van Marokko, absoluut monarch) van de auteur Gilles Perrault die de grootschalige mensenrechtenschendingen in Marokko aan de kaak stelt en die een heel hoofdstuk wijdt aan Tazmamart getiteld: De levende doden van Tazmamart.
Internationale mensenrechtenorganisaties brengen Tazmamart onder de aandacht, Danielle Mitterrand, de echtgenote van de voormalige Franse president François Mitterrand, voorzitter van de stichting France Libertés — Fondation Danielle-Mitterrand heeft gepleit bij Hassan II voor de vrijlating van politieke gevangenen in Marokko.
Begin jaren 90 maakten artsen aan Hassan II bekend dat hij aan een ongeneeslijke ziekte lijdt en dat was voor hem een van de redenen om zijn politieke beleid te herzien zodat zijn zoon, de huidige koning Mohamed VI, hem ongestoord kan opvolgen wanneer hij komt te overlijden. Zo verleende hij gratie aan alle zijn opposanten.
Meer dan de helft gevangenen dood in zijn cel
Meer dan de helft van gevangenen van Tazmamart is in de kerker gestorven en zijn op het binnenplein begraven zonder enig religieus ritueel, hun stoffelijk overschot werd bestrooit met een chemische stof zodat er geen sporen overblijven. De overlevenden zijn in 1991 naar de school van Ahermoumou voor kadetten gebracht om ze daar te laten herstellen en de zichtbare sporen van Tazmamart op hun lichamen uit te wissen met eten en medicatie.
De gevangenen die tot 20 jaar gevangenis waren veroordeeld zijn teruggebracht naar de gevangenis waaruit ze 18 jaar geleden waren ontvoerd, de gevangenis van Kenitra. Om het leed nog dieper te maken leest de gevangenisdirecteur hun de gratie van Hassan II voor.
Koninklijke gratie en bedreiging
Andere gevangenen die veroordeeld waren tot straffen korter dan 20 jaar hebben veel langer gezeten dan hun straf, een deel van hun is in Tazmamart gestorven. Dit verklaart de woorden van kolonel Ahmed Dlimi op de dag van de uitspraak van de rechtbank in Kenitra: “Er is geen verschil tussen drie jaar en twintig jaar celstraf, het is allemaal hetzelfde”. De rechtszaak was slechts een showproces, het plan voor de wraak van het regime op de gevangenen stond al eerder klaar.
De beul van Tazmamart, kolonel Bouchaïb Feddoul, waarschuwt de overlevenden voor hun vrijlating op dreigende toon: “Vergeet alles wat jullie daar [Tazmamart] zagen! Wij zullen jullie een identiteitsbewijs geven, maar als jullie ooit iets onthullen, zullen we jullie voor altijd laten verdwijnen”.
Arrestatie na vrijlating
Legerofficier Ahmed Marzouki is na zijn vrijlating uit Tazmamart weer gearresteerd, bedreigd en geïntimideerd nadat de inlichtingendienst erachter kwam dat hij samen met een Franse schrijver een boek wilde uitbrengen. Volgens Marzouki heeft een universitair docent, die als ondersteuner werkt voor de Franse schrijver, hem bij de Marokkaanse geheime dienst verklikt.
Marzouki is in 2010 in Brussel door twee personen aangevallen . Zij dienden Marzouki klappen toe en beledigden hem in het Arabisch. Hij was in België om een lezing te geven over het thema ‘verzoening’ en mensenrechten in Marokko. Marzouki is de auteur van de Franse bestseller ‘Tazmamart, cellule 10’.
Dit artikel wordt vervolgd.
